Leren praten met patiënten

Twee drukke, maar erg interessante weken heb ik nu achter de rug! Namens de organisatie Dokters van de Wereld (https://doktersvandewereld.org/) heeft een team van 2 plastisch chirurgen en 1 organisator vanuit Nederland in het Haydom Lutheran Hospital onderwijs gegeven over brandwondenzorg en, in samenwerking met het lokale team, operaties uitgevoerd. Het was al de 7e keer dat dokters van de wereld een missie deed in het HLH. Nu waren er zelfs 2 artsen uit andere ziekenhuizen in Tanzania naar Haydom gekomen om deel te kunnen nemen aan dit Surgical camp. Weken geleden waren er al folders meegegeven aan de teams die voor het geven van vaccinaties en onderwijs naar dorpen in de wijde omtrek van Haydom gaan. De folders, die uitleg gaven over het type aandoeningen waarbij het Surgical camp zou kunnen helpen, hingen overal in het dorp. Schade door ernstige brandwonden en schisis (hazenlip) was waar het surgical camp op focuste. Op maandag was de screeningsdag, die dag zijn er ongeveer 90 patiënten gekomen, waarvan er uiteindelijk 45 zijn geopereerd. Regelmatig werd, op het einde van de middag, onderwijs gegeven over plastische chirurgie bij brandwonden en ook tijdens de operaties werd het personeel van het HLH getraind. Een belangrijk doel van dit project (Operatie Glimlach) is om de expertise van het ziekenhuis op het gebied van zorg voor brandwonden te vergroten, zodat het voor de hele regio het centrum wordt waar mensen met ernstige brandwonden geholpen kunnen worden. Aangezien ik zelf ook 2 weken geleden overgestapt ben naar de afdeling chirurgie, heb ik alle trainingen bij kunnen wonen en heel veel geleerd over plastische chirurgie bij brandwonden. Hier in Tanzania, maar überhaupt in Afrika, komen brandwonden veel vaker voor dan in Nederland, met name omdat er veel op open vuur gekookt wordt en er minder aandacht is voor veiligheid. Ook de kennis van de lokale bevolking over brandwonden is erg laag, soms duurt het een week voordat patiënten in het ziekenhuis komen na het oplopen van brandwonden (meestal is er dan een bezoek aan een lokale genezer aan vooraf gegaan). Een groot deel van de patiënten met brandwonden zijn kinderen, die, als ze het overleven, vaak ernstig beperkt raken door hun wonden. Dit is omdat het lichaam probeert de huid zo snel mogelijk weer volledig te laten sluiten, wat ervoor zorgt dat handen, armen of benen in onnatuurlijke en onbeweeglijke standen komen te staan. In de afgelopen weken heb ik veel kinderen gezien die door een operatie weer veel beter zullen kunnen functioneren. Hiervoor is het essentieel dat ze na de operatie fysiotherapie doen om hun lichaam opnieuw te laten wennen aan bewegingen die het een hele tijd niet heeft kunnen doen. Dus het resultaat van het surgical camp zal pas over een paar maanden echt duidelijk zijn. Ik vond het erg bijzonder om dit camp te kunnen meemaken en ik hoop dat de kennis en materialen die Haydom nu heeft gekregen een permanente invloed hebben op het ziekenhuis. 

Nu even terug naar de titel van deze blog: leren praten met patiënten. Dat valt wel even tegen! Functioneren als dokter is toch wat moeilijk als je niet met je patiënten kunt spreken. Van tevoren wist ik dat de meeste patiënten geen Engels zouden kunnen, dus ik was al begonnen met wat Swahili leren. Dit is de officiële taal van Tanzania, hier Kiswahili genoemd. Niet alleen in Tanzania wordt het gesproken, maar ook in Kenia, Oeganda, Burundi, Congo, delen van Malawi en nog een aantal andere landen in Oost-Afrika. Het is een taal die in niets lijkt op de talen die ik al kende, dit maakt het moeilijker om woorden te onthouden. Door regelmatig oefenen, met een handige app, kan ik inmiddels een klein gesprekje houden. Dat is een groot voordeel tijdens de visite, nu kan ik veel meer zelfstandig werken. Ik versta het antwoord niet altijd, maar handig genoeg is de uitspraak erg logisch dus kan ik vaak een woord wel opzoeken op basis van hoe het klinkt. Gelukkig is het geen erg complexe taal, zeker in het dagelijks gebruik kom je met een aantal woorden al een heel eind. Ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat voor veel Tanzanianen Kiswahili al een tweede taal is, naast de taal van de stam. Met name ouderen spreken soms alleen de stamtaal en geen Kiswahili. Ja, iedereen hoort hier bij een stam! Tanzania kent meer dan 120 verschillende stammen, waarvan er veel ook een eigen taal hebben. In de regio rondom Haydom wonen met name mensen uit de stammen Iraqw en Datoga. De taal Iraqw klinkt arabisch en heeft sterke g-klanken, die ik als Nederlander natuurlijk prima kan uitspreken (tot hilariteit van mijn patiënten). De arabische klank is geen toeval, Tanzania heeft een handelsverleden met een aantal arabische landen, wat in veel onderdelen van de cultuur terug te vinden is. Het grootste deel van het ziekenhuispersoneel komt uit de regio, met uitzondering van de artsen, wat ervoor zorgt dat verpleegkundigen regelmatig helpen met de vertaling van Iraqw naar Kiswahili. Er zijn beduidend minder mensen die Datoga spreken, dus hiervoor is het soms wat verder zoeken naar een vertaler. Ik vind het wel grappig dat niet alleen ik, als buitenlandse, communicatieproblemen heb met mijn patiënten, maar dat dit bij lokale artsen ook regelmatig gebeurt. Familieleden kunnen vaak ook heel behulpzaam zijn door te vertalen of dingen uit te leggen. Over het algemeen valt me wel op dat het gesprek met de patiënt hier een stuk minder aandacht krijgt dan ik gewend ben. Het valt al op als je 's ochtends de overdracht hoort dat het verhaal van hoe de klachten zijn ontstaan vaak erg vaag is. Ook informeren van patiënten en zeker uitleggen waarom een bepaald onderzoek nodig is krijgt een stuk minder aandacht. Mensen zijn hier ook wel erg accepterend en volgen vaak zonder kritische vragen het advies van de arts, met uitzondering van de situatie waarin ze geen geld hebben of uit willen geven in het ziekenhuis. Soms vind ik in Nederland patiënten wel eens lastig omdat ze alles wat de arts zegt in twijfel trekken, maar deze eindeloze instemming gaat me wel erg ver. Zo ga ik de kritische patiënt toch een beetje waarderen!